Tốt nghiệp tám giới hạn để xây dựng sự nghiệp - Muốn tồn tại ở đời, hãy chọn lương thiện

TỐT NGHIỆP TÁM GIỚI HẠN ĐỂ XÂY DỰNG SỰ NGHIỆP

Trong hành trình sống đời Kitô hữu, mỗi người chúng ta được mời gọi không chỉ để tồn tại mà còn để sống một cuộc đời ý nghĩa, trổ sinh hoa trái, và góp phần xây dựng Nước Thiên Chúa. Sự nghiệp, theo tinh thần Công giáo, không chỉ là thành công vật chất hay danh vọng thế gian, mà là việc thực hiện thánh ý Chúa qua những tài năng và ơn gọi Ngài ban tặng. Để làm được điều đó, chúng ta phải “tốt nghiệp” khỏi tám giới hạn nội tại – tám “căn bệnh” tinh thần ngăn cản chúng ta sống trọn vẹn và cản trở sự nghiệp thiêng liêng cũng như trần thế: Sợ, Lười, Mặc kệ, Tự ái, Nóng nảy, Đố kỵ, Trì hoãn, Thiếu tin. Những giới hạn này, nếu không được vượt qua, sẽ như những tảng đá cản bước trên con đường Chúa đã vạch sẵn. Hành trình vượt qua chúng không dễ dàng, nhưng với ơn Chúa, chúng ta có thể “ra trường” từ bên trong, sẵn sàng bước vào đời với một sự nghiệp vững chắc – một sự nghiệp không chỉ vì bản thân mà còn vì vinh danh Thiên Chúa và ích lợi của tha nhân.

Sợ hãi là kẻ thù lớn nhất của đời sống Kitô hữu. Sợ thất bại, sợ bị từ chối, sợ những điều chưa biết – tất cả đều có thể khiến chúng ta chùn bước trước những cơ hội Chúa đặt trước mặt. Chúa Giêsu nhiều lần nói: “Đừng sợ!” (Mt 14,27), nhắc nhở rằng Thiên Chúa luôn đồng hành cùng chúng ta, ngay cả trong những cơn bão tố của cuộc đời. Sợ hãi khiến chúng ta đứng yên, trong khi thế giới và kế hoạch của Chúa không ngừng chuyển động. Một người sợ hãi sẽ không dám bước ra khỏi vùng an toàn, không dám đón nhận thách thức, và không dám sống hết mình cho ơn gọi của mình. Vượt qua nỗi sợ, trong tinh thần Công giáo, không phải là phủ nhận nó, mà là đặt nó dưới ánh sáng của đức tin. Khi tin rằng Chúa luôn ở bên, chúng ta sẽ tìm thấy can đảm để tiến bước, ngay cả khi con đường phía trước mịt mờ. Hãy cầu nguyện để phó thác nỗi sợ cho Chúa, nhớ rằng “tình yêu không biết đến sợ hãi” (1 Ga 4,18), và bắt đầu bằng những bước nhỏ để đối diện với nỗi sợ. Mỗi bước đi trong đức tin là một chiến thắng.

Lười biếng là cám dỗ khiến chúng ta trì trệ trong việc thực hiện thánh ý Chúa. Kinh Thánh cảnh báo: “Kẻ lười biếng sẽ không có gì, nhưng người siêng năng sẽ được giàu có” (Cn 10,4). Lao động, trong đời sống Công giáo, không chỉ là phương tiện kiếm sống, mà là cách chúng ta cộng tác với Thiên Chúa trong công trình sáng tạo của Ngài. Một người lười biếng sẽ bỏ lỡ cơ hội làm rạng danh Chúa qua những việc làm của mình. Thành công không đến từ những giấc mơ viển vông hay lời cầu nguyện không đi đôi với hành động. Thánh Giacôbê nhắc nhở: “Đức tin không có hành động là đức tin chết” (Gc 2,17). Để xây dựng sự nghiệp, dù trần thế hay thiêng liêng, chúng ta phải kiên trì bước từng bước, ngay cả khi những bước đó nhỏ bé hay khó khăn. Hãy xây dựng thói quen dâng công việc cho Chúa mỗi ngày, tìm ý nghĩa trong công việc như một cách phục vụ Ngài và tha nhân, và cầu xin ơn bền đỗ để vượt qua sự mệt mỏi hay mất động lực.

Thái độ “mặc kệ” – thờ ơ với những gì xảy ra xung quanh – âm thầm phá hủy sự nghiệp và đời sống thiêng liêng. Một người sống với tâm thế “mặc kệ” sẽ không quan tâm đến việc hoàn thiện bản thân, không chú ý đến nhu cầu của người khác, và không nhận ra những cơ hội Chúa ban tặng. Trong dụ ngôn về những nén bạc (Mt 25,14-30), người đầy tớ bị kết án không phải vì thất bại, mà vì đã “mặc kệ” – chôn vùi nén bạc thay vì làm cho nó sinh lợi. Chúng ta được mời gọi sống có trách nhiệm với những ơn huệ Chúa ban. Mặc kệ là từ chối sứ mạng Ngài trao phó, là từ chối trở thành ánh sáng và muối cho đời (Mt 5,13-16). Để vượt qua, hãy sống tỉnh thức qua cầu nguyện để nhận ra những cơ hội Chúa ban, phục vụ tha nhân dù chỉ qua những việc nhỏ, và thường xuyên xét mình để nhận ra những lúc đã thờ ơ, từ đó quyết tâm thay đổi.

Tự ái là rào cản khiến chúng ta từ chối sự thật về bản thân, từ chối lời góp ý, và từ chối cơ hội trưởng thành. Trong đời sống Công giáo, tự ái là biểu hiện của lòng kiêu ngạo – điều Chúa Giêsu cảnh báo: “Ai nâng mình lên sẽ bị hạ xuống, còn ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên” (Mt 23,12). Một người tự ái dễ dàng bỏ cuộc khi bị từ chối, bị hiểu lầm, hay bị phê bình, thay vì học hỏi từ những trải nghiệm đó. Người thành công, trong ánh sáng đức tin, biết khiêm nhường đón nhận sự thật, dù sự thật ấy đôi khi đau đớn. Họ nhận ra rằng mọi thử thách là cơ hội để lớn lên trong ân sủng. Hãy thực hành khiêm nhường, nhớ rằng chỉ Chúa là hoàn hảo, lắng nghe lời góp ý với lòng biết ơn, và cầu nguyện để có lòng bao dung, tha thứ cho những ai làm bạn tổn thương, từ đó vượt qua cảm giác tự ái.

Nóng nảy là biểu hiện của sự thiếu tự chủ, điều mà Thánh Phaolô nhắc nhở là một trong những hoa trái của Thần Khí (Gl 5,22-23). Một người nóng nảy dễ để cảm xúc lấn át lý trí, dẫn đến những quyết định sai lầm và làm tổn thương người khác. Trong sự nghiệp, nóng nảy có thể phá hủy các mối quan hệ, làm mất cơ hội, và khiến chúng ta xa rời con đường Chúa muốn. Bản lĩnh thật sự nằm ở sự điềm tĩnh trước sóng gió. Chúa Giêsu, ngay cả khi bị sỉ nhục và chịu đóng đinh, vẫn giữ được sự bình an và lòng tha thứ – đó là tấm gương cho chúng ta noi theo. Hãy cầu nguyện để Chúa ban sự bình an, tập dừng lại và suy nghĩ trước khi phản ứng, và học sự hiền lành, khiêm nhường từ trái tim của Ngài (Mt 11,29).

Đố kỵ là căn bệnh tinh thần khiến chúng ta so sánh mình với người khác và cảm thấy bất mãn khi họ thành công. Trong đời sống Công giáo, đố kỵ là sự thiếu lòng mến, vì tình yêu thật sự “không ghen tương” (1 Cr 13,4). Một người đố kỵ lãng phí thời gian và năng lượng để ganh ghét, thay vì học hỏi và nâng cấp chính mình. Chúng ta được mời gọi vui mừng với những ơn phúc Chúa ban cho người khác, vì tất cả đều là một phần trong kế hoạch của Ngài. Khi chúc mừng thành công của người khác, chúng ta mở lòng để đón nhận những ơn lành cho chính mình. Hãy tạ ơn Chúa vì những ơn lành Ngài ban cho người khác, học hỏi từ những người thành công, và cầu nguyện để có trái tim rộng lượng, biết yêu thương và chia sẻ niềm vui với tha nhân.

Trì hoãn là thói quen đẩy lùi những việc quan trọng, chờ đợi “thời điểm hoàn hảo” – một thời điểm hiếm khi đến. Kinh Thánh nhắc nhở: “Hôm nay là ngày cứu độ” (2 Cr 6,2). Thời gian là món quà quý giá Chúa ban, và mỗi khoảnh khắc là cơ hội để sống trọn vẹn ơn gọi của mình. Trong sự nghiệp, trì hoãn là kẻ thù của cơ hội. Càng chờ đợi, chúng ta càng bỏ lỡ những cánh cửa Chúa mở ra. Một người biết hành động ngay hôm nay, dù chỉ là những bước nhỏ, sẽ tiến gần hơn đến mục tiêu của mình. Hãy ưu tiên công việc, xác định những việc quan trọng nhất và bắt đầu ngay, cầu xin ơn khôn ngoan để sử dụng thời gian hiệu quả, và đặt mục tiêu rõ ràng để vượt qua cám dỗ trì hoãn.

Thiếu niềm tin – vào Chúa, vào chính mình, và vào những điều tốt đẹp – là giới hạn lớn nhất ngăn cản chúng ta sống trọn vẹn. Chúa Giêsu nói: “Nếu anh em có lòng tin bằng hạt cải, anh em sẽ khiến núi này rời khỏi đây mà đi” (Mt 17,20). Niềm tin là nền tảng của đời sống Kitô hữu, là ngọn lửa soi sáng con đường của chúng ta. Nếu không tin vào chính mình, chúng ta sẽ không dám mơ ước lớn hay theo đuổi những mục tiêu cao cả. Nếu không tin vào Chúa, chúng ta sẽ dễ chùn bước trước khó khăn. Nhưng khi đặt niềm tin vào Thiên Chúa, Ngài sẽ ban sức mạnh để vượt qua mọi thử thách và đạt được những điều tưởng chừng không thể. Hãy cầu nguyện mỗi ngày để Chúa gia tăng đức tin, nhìn lại những lần Ngài đã dẫn dắt bạn qua khó khăn, và nhắc nhở rằng bạn được Chúa tạo dựng với một mục đích cao cả, luôn có Ngài đồng hành.

Xây dựng một sự nghiệp – dù trần thế hay thiêng liêng – không bắt đầu từ những gì chúng ta có trong tay, mà từ việc dám vượt qua những giới hạn bên trong mình. Tám giới hạn – Sợ, Lười, Mặc kệ, Tự ái, Nóng nảy, Đố kỵ, Trì hoãn, Thiếu tin – là những bài học mà mỗi người phải đối diện trong ngôi trường của cuộc đời. Không ai trao bằng tốt nghiệp cho những thử thách này; chính chúng ta phải tự mình vượt qua, từng bước một, với ơn Chúa nâng đỡ. Trong tinh thần Công giáo, hành trình này không chỉ để đạt thành công cá nhân, mà để sống trọn vẹn ơn gọi Chúa trao phó. Mỗi khi chiến thắng một giới hạn, chúng ta trở nên giống Chúa Giêsu hơn – Đấng đã sống một cuộc đời trọn vẹn vì tình yêu và sự hy sinh. Khi thực sự “tốt nghiệp” khỏi tám giới hạn này, cuộc sống sẽ trao cho chúng ta những cơ hội xứng đáng – không chỉ để vinh danh bản thân, mà để làm rạng danh Thiên Chúa và phục vụ tha nhân. Hãy bắt đầu ngay hôm nay, với lòng tin và sự kiên trì, để Chúa dẫn dắt bạn qua từng thử thách. Với Ngài, “mọi sự đều có thể” (Mc 10,27).

Lm. Anmai, CSsR

+++++++++++

MUỐN TỒN TẠI Ở ĐỜI, HÃY CHỌN LƯƠNG THIỆN – NHƯNG ĐỪNG BAO GIỜ MỀM LÒNG

Giữa một thế giới đầy biến động, nơi giá trị thật giả lẫn lộn, đúng sai bị bóp méo, người ta ngày càng hoài nghi rằng sống lương thiện có thực sự giúp ta tồn tại hay không? Có người nói rằng: "Ở đời, người ngay thẳng thì thường chịu thiệt, kẻ gian dối lại dễ thành công." Thực tế này khiến nhiều người đánh mất phương hướng sống, không còn giữ được nguyên tắc đạo đức căn bản. Nhưng người Kitô hữu, đặc biệt là trong môi trường giáo dục Công giáo, lại được dạy rằng: lương thiện không chỉ là một đức tính đạo đức – mà là một biểu hiện của trí tuệ sống, một sự khôn ngoan xuất phát từ niềm tin vào Thiên Chúa, Đấng là Chân, Thiện, Mỹ. Tuy nhiên, lương thiện không đồng nghĩa với yếu đuối, dễ dãi hay ngây thơ để người khác lạm dụng. Bởi thế, bài học sâu sắc mà người Công giáo cần khắc ghi là: hãy sống lương thiện, nhưng đừng bao giờ mềm lòng sai chỗ; hãy mềm, nhưng là cái mềm của thép, không phải của cỏ rũ trong gió.

Lương thiện là một loại trí tuệ. Trí tuệ ấy không phải thứ mưu mô của thế gian, nhưng là sự sáng suốt trong tâm hồn, biết phân biệt điều đúng – sai, thiện – ác, biết sống công bình và quảng đại nhưng không ngây ngô. Trí tuệ ấy đến từ Lời Chúa, từ ánh sáng Phúc Âm soi vào tận cùng mọi ngóc ngách lương tâm, dạy con người sống thật, sống ngay, sống có trách nhiệm. Trong Tin Mừng, Chúa Giêsu không dạy các môn đệ phải ngây ngô dễ dãi; trái lại, Người bảo họ “hãy khôn ngoan như con rắn và đơn sơ như chim bồ câu” (Mt 10,16). Câu nói ấy chính là kim chỉ nam để người tín hữu sống giữa thế gian mà không để thế gian cuốn trôi, sống lương thiện mà vẫn tỉnh táo và vững vàng trong nguyên tắc.

Trong môi trường giáo dục Công giáo, việc hình thành nhân cách con người luôn bắt đầu từ việc dạy biết sống lương thiện. Từ bậc mầm non cho đến đại học, các trường học Công giáo đều cố gắng xây dựng một nền tảng đạo đức dựa trên tinh thần Tin Mừng, giúp học sinh sinh viên biết sống tử tế, trung thực và nhân ái. Nhưng điều quan trọng hơn cả là làm sao để các em không ngộ nhận rằng lương thiện là luôn luôn mềm lòng, dễ tha thứ, dễ chấp nhận. Một người giáo viên Công giáo tốt không chỉ là người biết dạy chữ, mà còn biết dạy trò mình rắn rỏi trong lý tưởng sống, biết đứng vững trước cái xấu và không để mình trở thành kẻ "cả tin" trước mưu mô của đời.

Thực tế cho thấy, nhiều người sống lương thiện nhưng lại bị hiểu nhầm là kém khôn ngoan. Họ giúp người nhưng bị lợi dụng, họ nhẫn nhịn nhưng bị coi thường. Cũng có người khi bị tổn thương vì lòng tốt bị xem thường, họ sinh ra cay đắng, dần đánh mất niềm tin vào con người và thậm chí cả vào Thiên Chúa. Đó là một thảm họa tinh thần. Bởi vậy, lương thiện cần đi kèm với khả năng bảo vệ chính mình và những giá trị mà mình trân trọng. Nếu ai cũng hiểu rằng lương thiện không phải là tin người mù quáng, không phải là tha thứ không điều kiện hay dễ dàng từ bỏ lập trường đạo đức, thì họ sẽ sống tốt đẹp hơn và mạnh mẽ hơn trong tâm hồn.

Một người Kitô hữu chân chính là người biết đặt lòng tốt của mình vào đúng chỗ, biết từ chối những điều không hợp với Tin Mừng. Trong đời sống thường nhật, có rất nhiều tình huống đòi hỏi ta phải nói “không”: từ chối đồng lõa với cái xấu, từ chối bị lợi dụng trong các mối quan hệ, từ chối sự thỏa hiệp với gian dối, dù là trong học đường, công sở hay đời sống xã hội. Cái “không” ấy không phải là lạnh lùng hay thiếu bác ái, nhưng là một sự can đảm cần thiết để bảo vệ sự thật và công lý. Như Chúa Giêsu đã bao lần nói “không” với giả hình, với thói đạo đức giả của các kinh sư, luật sĩ; Người đã đứng lên bênh vực sự thật dù điều đó khiến Người bị thù ghét, bị kết án và phải chết trên thập giá.

Học thuyết xã hội Công giáo nhấn mạnh rằng: lương tâm cá nhân cần được huấn luyện và soi sáng bởi chân lý để con người biết sống đúng đắn trong tự do đích thực. Lương thiện không thể tách rời khỏi sự thật. Một lương tâm trưởng thành là lương tâm biết từ chối điều sai trái, biết sống công chính, và sẵn sàng chịu thiệt để bảo vệ điều đúng. Chính vì thế, trong giáo dục Công giáo, việc huấn luyện lương tâm đóng vai trò trọng yếu: không chỉ dạy các em biết vâng lời mà phải biết lý do vì sao mình phải làm điều tốt, vì ai mà mình phải đứng về phía sự thật, và dám bảo vệ công lý dù phải trả giá.

Không thể phủ nhận rằng, xã hội hôm nay ngày càng thực dụng, lạnh lùng và đôi khi vô cảm. Giữa dòng chảy ấy, người lương thiện dễ bị “chìm”. Nhưng điều làm nên sự khác biệt của người Kitô hữu không phải là sự “giỏi hơn” về tài năng, mà là một đời sống có nguyên tắc đạo đức được soi sáng bởi niềm tin. Người ấy có thể hiền, nhưng không yếu đuối; có thể nhẫn nại, nhưng không thỏa hiệp; có thể mềm, nhưng là cái mềm của lòng thương xót Chúa, mạnh mẽ từ bên trong. Người ấy hiểu rằng, nếu không tỉnh táo, lòng tốt sẽ trở thành cái bẫy, bị người đời giăng ra để khai thác, để thao túng. Và người ấy chọn giữ lòng lương thiện như một biểu hiện cao quý nhất của trí tuệ thiêng liêng – không phải để được khen, cũng không phải để tránh tội, mà vì đó là cách sống đẹp lòng Thiên Chúa.

Tốt bụng quá – người ta sẽ nghĩ bạn ngu ngơ. Đó là một thực tế đáng buồn. Nhưng thay vì cay đắng, người sống theo Tin Mừng cần hiểu: lòng tốt không phải để “làm vừa lòng thiên hạ”, mà là để thể hiện chân dung của Chúa Kitô trong chính đời sống mình. Bởi vì Chúa đã sống tử tế đến tận cùng, và vẫn bị đóng đinh. Nhưng sự tử tế đó đã cứu thế gian. Người Kitô hữu sống lương thiện không phải để được dễ dãi sống bình yên, mà là để dấn thân yêu thương trong một thế giới thiếu yêu thương. Và tình yêu chân thật nào cũng đòi hỏi can đảm, đòi hỏi bản lĩnh, đòi hỏi nguyên tắc rõ ràng.

“Thế giới này không phẳng”, như bạn từng nói. Có người yêu bạn, cũng có người muốn dẫm lên bạn mà đi. Người Kitô hữu không ảo tưởng về sự công bằng tuyệt đối ở đời này. Nhưng cũng không vì thế mà đánh mất cái tâm, đánh mất ánh sáng của đức tin soi lối. Sống tử tế trong một thế giới không tử tế là một thử thách. Nhưng đó cũng là lời mời gọi khẩn thiết từ Tin Mừng: “Các con là muối cho đời, là ánh sáng cho trần gian.” (Mt 5,13-14). Muối phải mặn mới giữ được thức ăn, ánh sáng phải sáng mới xua tan được bóng tối. Lòng tốt phải mạnh mẽ mới có thể truyền cảm hứng và bảo vệ được bản thân cùng tha nhân.

Vậy nên… hãy sống tử tế, nhưng không dễ dãi. Hãy lương thiện, nhưng phải có nguyên tắc. Hãy mềm, nhưng là cái mềm của thép, không phải của cỏ rũ trong gió. Đó không chỉ là nguyên tắc sống khôn ngoan cho bất cứ ai muốn tồn tại giữa đời, mà còn là cốt lõi giáo dục Công giáo: dạy người ta sống giống Chúa Kitô – sống công chính, nhân từ, khiêm tốn và can đảm. Một nền giáo dục chân chính là nền giáo dục làm cho người ta biết sống tử tế trong lòng trung thực và biết chiến đấu để bảo vệ điều thiện hảo ấy trong thực tế.

Kết lại, người Kitô hữu được mời gọi không chỉ để "tồn tại" mà là để làm chứng cho sự sống, cho ánh sáng, cho chân lý giữa cuộc đời. Lương thiện là chọn đi con đường của Chúa – dù hẹp, dù khó, dù đôi khi cô đơn. Nhưng chính trên con đường đó, người ta tìm thấy bình an, phẩm giá, và một hạnh phúc không ai lấy mất được. Vì như lời Kinh Thánh nói: “Phúc cho ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa” (Mt 5,8). Và trong mọi bước đi của đời sống, giáo dục Công giáo luôn dẫn con người đến chỗ ấy: trở nên người lương thiện – mạnh mẽ – có nguyên tắc – để sống không uổng một đời.

Lm. Anmai, CSsR