Lễ kính thánh Mathêu tông đồ, tác giả tin mừng.
1. Mỗi khi Giáo Hội mừng kính thánh tông đồ, ta luôn ngưỡng mộ các Ngài trong việc mau mắn theo Chúa khi được kêu gọi. Thánh Mathêu được mừng kính hôm nay cũng không có ngoại lệ, ta hãy lược qua những điểm nổi bật nơi Ngài:
- Bài tin mừng kể việc Chúa Giêsu gọi ông khi còn đang ngồi ở bàn thu thuế, ông đang làm một công việc có thể nói là hái ra tiền, mặc dầu bị mang tiếng là người tội lỗi. Tin mừng chỉ ghi một câu Chúa gọi: “Hãy theo Ta!”, ông liền đứng dậy đi theo Người. Làm sao có thể quyết định một việc trọng đại như vậy ngay lập tức, nếu trước đó ông không biết gì về Chúa Giêsu? Chắc chắn ông đã theo dõi những lời rao giảng cũng như các phép lạ Chúa làm, và đem lòng ngưỡng mộ, tin tưởng... để đến thời điểm thuận tiện là quyết định theo Chúa ngay.
- Từ bỏ mọi sự, công việc, tiền bạc, gia đình, các mối quan hệ xã hội, bằng một bữa tiệc mời Chúa Giêsu và các môn đệ, cùng với những bạn thu thuế cũ. Ông thuộc dòng dõi thế giá trong hoàng gia Hêrode mới được làm quan thuế, và là người giàu có (như ông thu thuế Giakêu), bữa tiệc này để gọi là dứt khoát với quá khứ tội lỗi; để từ nay theo Chúa Giêsu trên đường rao giảng tin mừng khó nghèo. Thật là một quyết định khó khăn với bất kỳ ai trong chúng ta. Chính vì vậy mà Chúa Giêsu nói: “Người mạnh khỏe không cần đến thầy thuốc, nhưng là những người đau yếu... ta muốn lòng nhân từ chứ không phải của lễ, Ta không đến để kêu gọi người công chính, nhưng kêu gọi người tội lỗi”. Câu nói của Chúa Giêsu làm Mathêu được an ủi rất nhiều, vì ông thừa nhận mình tội lỗi được thầy thuốc Giêsu chữa khỏi, và không còn cảm thấy mất mát khi phải từ bỏ gia tài, địa vị mà theo Chúa.
- Xuyên suốt tin mừng, ta không thấy ghi lại chỗ nào Mathêu lên tiếng nói, thế mà ông đã viết một cuốn sách tin mừng đầu tiên vô cùng giá trị, làm chất liệu nền tảng cho các bài giảng cũng như việc viết sách của các tác giả khác sau ông. Điều đó nói lên rằng ông là người thiên về nội tâm, luôn chiêm ngắm Chúa Giêsu trong mọi hoạt động, rồi nghiền ngẫm, sắp xếp ý tưởng để viết về cuộc đời Chúa Giêsu. Rao giảng bằng lời thì dễ hơn nhiều so với việc cầm bút viết lại điều mình giảng, Mathêu đã chọn làm công việc khó khăn này với ơn soi sáng của Chúa Thánh Thần, và đã để lại cho Giáo Hội pho sách tin mừng quý giá.
- Khi được kêu gọi, ông có tên là Levi, nhưng ta không biết do đâu mà ông được đổi tên thành Mathêu, có nghĩa là ‘món quà của Chúa’, có lẽ chính Chúa Giêsu đã đổi tên này cho ông giống như tên Phêrô thay cho Simon, Batolomeo thay cho Nathanael... không có chi tiết nào cho biết chắc ông đã chết cách nào, nhưng hầu hết đều cho rằng ông đã rao giảng tin mừng tại Châu Phi và viết sách tin mừng bằng tiếng Aram rồi tự dịch sang tiếng Hy Lạp. Ông là vị tông đồ kiến thức nhất trong số mười hai, nói và viết được các ngôn ngữ Aram, Hy Lạp và La tinh.
- Chỉ có tin mừng Mathêu mới nói đến dụ ngôn ‘người kia tìm được ngọc quý chôn trong ruộng đã về bán hết của cải mà mua thửa ruộng đó’, ám chỉ chính là ông đã tìm được viên ngọc quý Giêsu và từ bỏ mọi sự theo Chúa. Ông đúng là ‘món quà của Chúa’ nay trao lại cho Giáo Hội.
2. Bài đọc 1 thánh Phaolô viết cho giáo đoàn Êphêsô: “Anh em hãy ăn ở xứng với ơn kêu gọi anh em đã lãnh nhận, hãy hết lòng khiêm nhường, hiền hậu, nhẫn nại, chịu đựng nhau trong đức ái... chỉ có một Chúa, một đức tin, một phép rửa... Mỗi người trong chúng ta được ban ơn tùy theo ý Đức Kitô, kẻ làm tông đồ, người làm tiên tri, kẻ khác rao giảng tin mừng, còn kẻ khác nữa làm chủ chăn và thầy dạy.. để xây dựng thân thể Đức Kitô, cho đến khi mọi người chúng ta hợp nhất trong đức tin và trong sự nhận biết Con Thiên Chúa.” Trong từng chi thể Giáo Hội, mỗi người được ban những khả năng riêng, nhưng đều phải hoạt động để xây dựng cơ thể duy nhất trong một đức tin vào Chúa Giêsu. Giống như Mathêu, chúng ta cũng được ban những ơn đặc biệt khác nhau nhưng có cùng nhiệm vụ trong đức tin là xây dựng Hội Thánh đến khi “đạt đến tầm vóc của Đức Kitô viên mãn”.
Mừng kính thánh tông đồ Mathêu, không gì bằng chúng ta hãy noi gương Ngài, sẵn sàng từ bỏ quá khứ tội lỗi, khước từ những bả vinh hoa phú quý ở đời; không ngừng rao giảng về Chúa Giêsu cho mọi người xung quanh bằng mọi cách có thể: qua đời sống chứng nhân tin mừng, qua lời nói, qua những phương tiện truyền thông hiện đại. Hãy ăn ở xứng với ơn gọi của mình trong Hội Thánh theo tinh thần Phaolô nhắn nhủ trên.
*****************
Sự sáng phải được biểu lộ ra.
1. Bài tin mừng hôm nay: Chúa Giêsu phán cùng dân chúng rằng: “không ai thắp đèn rồi lấy hũ che lại, hay đặt dưới gầm gường: nhưng đặt nó trên giá đèn để những ai đi vào đều thấy ánh sáng”. Sự sáng là các điều tốt lành ta làm phải được chiếu tỏa ra, giống như ánh đèn soi sáng cho mọi người trong nhà. Mỗi người chúng ta được ví như cây đèn, những việc tốt lành ta làm ví như ánh sáng, như vậy muốn cho người khác thấy được thì đèn phải có ánh sáng, tức là phải làm những việc lành. Tuy nhiên, ta nên phân biệt cách lan tỏa sự sáng:
- Sự khoe khoang của các biệt phái, luật sĩ, kiểu thổi loa báo trước. Chúa bảo: “họ đã được thưởng công rồi”. Đó là những kiểu làm phúc để mưu cầu lợi ích cá nhân.
- Chúa Giêsu dạy: “khi làm phúc bố thí thì đừng cho tay trái biết việc tay phải làm”. Làm việc tốt trong sự khiêm tốn, không khoe khoang, kiêu ngạo. Ta luôn phải nghĩ rằng những điều ta có được như tài năng, của cải... đều là những ơn ban từ trên, ta phải làm sinh lợi mà giúp ích cho tha nhân, cộng đồng, làm việc vì Chúa dạy và nhờ Chúa, vì sự cứu rỗi các linh hồn. Chỗ khác, Chúa Giêsu bảo môn đệ: “khi đã làm tất cả những gì theo lệnh phải làm, thì hãy nói: chúng tôi là những đầy tớ vô dụng, vì chúng tôi đã chỉ làm những việc trong bổn phận mà thôi” (Lc.17,10). Làm việc tốt mà không mong ai đền đáp, chỉ cần Chúa biết. Điều đó không có nghĩa là làm một cách lén lút, mờ ám, mà phải công khai, minh bạch. Việc làm tốt trước hết xuất phát từ ý tưởng ngay lành, bằng những phương tiện tốt và nhắm vào mục đích lương thiện. Đó là ánh sáng tốt đẹp, cần phải chiếu toả ra.
2. Trên bình diện lớn hơn, khi muốn làm điều gì cũng phải có kế hoạch, bàn thảo, rồi đưa ra những phương án thực thi rõ ràng. Các bước này nếu không làm khéo, sẽ sa đà vào kiểu thổi loa báo trước. Bài đọc 1 sách Esdra: Chúa giục lòng Kyro vua nước Ba-Tư loan báo việc xây dựng đền thờ Giêrusalem. Ông vua này là dân ngoại, mà đã nghe lời Thiên Chúa kêu gọi mọi người, cả Do Thái và dân ngoại cùng góp: “vàng bạc, của cải và súc vật, những đồ quý giá” để xây dựng đền thờ. Việc vua làm đã tập hợp được sự đồng lòng của mọi người kể cả dân ngoại. Đó là ánh sáng của vua Kyro chiếu tỏa ra trong việc quy tụ mọi người cùng xây dựng nhà Chúa. Điều đó không phải khoe khoang, mặc dù việc tổ chức rất hoành tráng cho một công trình đồ sộ, vì nó được làm cho mục đích tốt, làm nơi thờ phượng Thiên Chúa cho dân. Ngược lại, khoe khoang mang tính vụ lợi cá nhân, dùng hành động tốt lành che giấu ý đồ xấu xa.
3. Cuối bài tin mừng, Chúa Giêsu nói: “các ngươi hãy cẩn thận điều các ngươi nghe! Vì ai có sẽ được cho thêm, còn ai không có, thì điều mình tưởng có cũng bị lấy mất”. Ánh sáng trong bài tin mừng hôm nay, cũng tương tự như hình ảnh những nén bạc được trao cho mỗi người tùy khả năng phải làm sinh lợi, nếu không biết cách chiếu tỏa ánh sáng tốt lành cho mọi người, thì sẽ trở thành đèn ở dưới gầm giường, và như người chôn giấu nén bạc không làm sinh lợi, lúc đó, cái nó tưởng có cũng bị lấy mất. Còn người biết chiếu tỏa ánh sáng tốt lành của mình cho người khác bằng gương lành đời sống chứng nhân tin mừng, thì sẽ được cho thêm và trở nên dư dật, nghĩa là những công phúc lập được qua những việc tốt lành được người đời ca tụng, lại được Thiên Chúa thưởng ban thiên đàng đời sau. Ta đã được nghe lời Chúa rồi, thì phải đem ra thực hành để sinh hoa trái, nếu không, chính lời ta nghe lại là nhân chứng tố cáo tội lỗi ta trước tòa Thiên Chúa. vì thế, Chúa bảo: “hãy cẩn thận điều các ngươi nghe”, lời Chúa có thể mang lại sự sống đời đời, cũng có thể là bản án trầm luân vĩnh viễn.
“Anh em hãy khiêm nhu nhận lãnh lời giao ước trong lòng, lời đó có thể cứu thoát linh hồn anh em”. (câu tung hô tin mừng).