Toàn văn bài phát biểu của ĐGH Phanxicô trước các cấp chính quyền Irak
Thưa ngài Tổng thống,
Quý thành viên Chính phủ và Ngoại giao đoàn,
Chính quyền các cấp,
Đại diện Xã hội Dân sự,
Kính thưa toàn thể quý vị,
Tôi vô cùng biết ơn vì đã có cơ hội thực hiện chuyến tông du mong đợi và khao khát từ lâu tới Cộng hòa Iraq, và để đến được với điều này vùng đất, một cái nôi của nền văn minh liên kết chặt chẽ thông qua Tổ phụ Abraham và một số Tiên tri với lịch sử cứu độ và các truyền thống tôn giáo lớn của Do Thái giáo, Kitô giáo và Hồi giáo.
Tôi bày tỏ lòng biết ơn tới Ngài Tổng thống Salih về lời mời và những lời chào đón ân cần của Ngài, đồng thời nhân danh các cơ quan chức năng khác và những người dân yêu quý của quốc gia. Tôi cũng chào các thành viên ngoại giao đoàn và các đại diện xã hội dân sự.
Tôi chào mừng các giám mục và linh mục, các nam nữ tu sĩ và tất cả các tín hữu của Giáo hội Công giáo. Tôi đã đến với tư cách là một người hành hương để khích lệ họ bằng chứng tá của đức tin, hy vọng và tình yêu giữa xã hội Iraq.
Tôi cũng chào các thành viên các Giáo hội Kitô giáo khác và các Cộng đoàn Giáo hội, các tín đồ Hồi giáo và đại diện các truyền thống tôn giáo khác. Xin Chúa ban cho chúng ta cùng nhau hành trình với tư cách là anh chị em trong “niềm tin kiên định để những lời dạy đích thực của các tôn giáo mời gọi chúng ta luôn mãi ăn sâu vào các giá trị của hòa bình… sự hiểu biết lẫn nhau, tình huynh đệ nhân loại và chung sống hòa thuận” (Tài liệu về Tình huynh đệ nhân loại, Abu Dhabi, Ngày 4 tháng 2 năm 2019).
Chuyến thăm của tôi diễn ra vào thời điểm mà toàn thế giới đang cố gắng thoát khỏi cuộc khủng hoảng của đại dịch Covid-19, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của vô số cá nhân mà còn tác động, ảnh hưởng xấu các điều kiện kinh tế và xã hội đã được đánh dấu bởi sự mong manh và bất ổn. Cuộc khủng hoảng này kêu gọi tất cả phối hợp nỗ lực để thực hiện các bước cần thiết, gồm cả việc phân phối vắc-xin một cách công bằng cho tất cả mọi người. Nhưng như vậy vẫn chưa đủ: cuộc khủng hoảng này trên hết là một lời kêu gọi “suy nghĩ lại về phong cách sống của chúng ta… và ý nghĩa về sự tồn tại của chúng ta” (Fratelli Tutti, 33). Nó cần phải bước ra khỏi thời gian thử thách này tốt hơn chúng ta trước đây, và với việc định hình một tương lai dựa nhiều hơn vào những gì gắn kết chúng ta hơn là những gì chia rẽ chúng ta.
Trong nhiều thập kỷ qua, Iraq đã phải hứng chịu những tác động thảm khốc của chiến tranh, tai họa khủng bố và xung đột giáo phái thường xuất phát từ một chủ nghĩa cơ bản không có khả năng chấp nhận sự chung sống hòa bình của các nhóm sắc tộc và tôn giáo, các ý tưởng và nền văn hóa khác nhau. Tất cả những điều này đã mang đến cái chết, sự tàn phá và đổ nát, không chỉ về mặt vật chất: thiệt hại còn nặng nề hơn rất nhiều nếu chúng ta nghĩ đến nỗi đau của rất nhiều cá nhân và cộng đồng, những vết thương này sẽ mất nhiều năm hàn gắn. Ở đây, trong số rất nhiều người đã phải chịu đựng, suy nghĩ của tôi hướng về người Yazidis, những nạn nhân vô tội của những hành động tàn bạo vô nghĩa đầy thú tính, đã bị hành hạ và sát hại vì tôn giáo của họ, và chính danh tính và sự sinh tồn của họ đã bị đe dọa. Chỉ khi chúng ta biết cách bỏ qua sự khác biệt của mình và coi nhau như những thành viên của đại gia đình nhân loại, chúng ta mới có thể bắt đầu một quá trình hiệu quả tái thiết và để lại cho các thế hệ tương lai một thế giới tốt đẹp hơn, công bằng hơn và nhân văn hơn. Về mặt này, sự đa dạng tôn giáo, văn hóa và sắc tộc đã là dấu ấn của xã hội Iraq trong nhiều thiên niên kỷ là nguồn tài nguyên quý giá để thu hút, không phải là trở ngại để loại trừ. Iraq ngày nay được mời gọi để tất cả mọi người, đặc biệt là ở Trung Đông thấy rằng sự đa dạng, thay vì làm nảy sinh xung đột, nên dẫn đến sự hợp tác hài hòa trong đời sống xã hội.
Chung sống trong tình huynh đệ đòi hỏi đối thoại kiên nhẫn và trung thực, được bảo vệ bởi công lý và tôn trọng luật pháp. Nhiệm vụ này không dễ dàng, nó đòi hỏi sự làm việc chăm chỉ và một phần cam kết để gạt bỏ những cạnh tranh và mâu thuẫn, thay vào đó là nói chuyện với nhau từ bản sắc sâu sắc nhất của chúng ta với tư cách là con cái chung của một Thiên Chúa và Đấng Sáng Tạo (xem Công đồng chung Vatican II, Tuyên bố Nostra Aetate, 5). Trên cơ sở của nguyên tắc này, Tòa Thánh, ở Iraq cũng như các nơi khác, không ngừng kêu gọi các cơ quan có thẩm quyền đồng ý công nhận, tôn trọng, quyền lợi và bảo vệ tất cả các cộng đồng tôn giáo. Tôi đánh giá cao những nỗ lực đã được thực hiện trong lĩnh vực này, và tôi cùng với tất cả mọi người nam cũng như nữ có thiện chí kêu gọi những nỗ lực này tiếp tục vì lợi ích của quốc gia.
Một xã hội mang dấu ấn của sự hiệp nhất huynh đệ là một xã hội mà các thành viên sống đoàn kết với nhau. “Đoàn kết giúp chúng ta coi những người khác… như những người hàng xóm, những người bạn đồng hành trên hành trình của chúng ta” (Thông điệp Ngày Hòa bình Thế giới năm 2021). Đó là một đức tính giúp chúng ta thực hiện những hành động chăm sóc và phục vụ cụ thể, đặc biệt quan tâm đến những người dễ bị tổn thương và những người hoàn cảnh khó khăn. Ở đây, tôi nghĩ đến tất cả những người đã mất thành viên gia đình và những người thân yêu, nhà cửa và sinh kế do bạo lực, bắt bớ hoặc khủng bố.
Tôi cũng nghĩ đến những người tiếp tục đấu tranh cho an ninh và các phương tiện sinh tồn cá nhân và kinh tế trong lúc thất nghiệp và nghèo đói ngày càng gia tăng. “Ý thức rằng chúng ta phải chịu trách nhiệm về sự mong manh của người khác” (Fratelli Tutti, 115) cần phải truyền cảm hứng cho mọi nỗ lực nhằm tạo ra những cơ hội cụ thể cho sự tiến bộ, không chỉ về mặt kinh tế, mà còn về giáo dục và chăm sóc cho ngôi nhà chung của chúng ta. Theo sau cuộc khủng hoảng, chỉ cần xây dựng lại là không đủ, chúng ta cần phải xây dựng lại cho thật tốt đẹp, để tất cả đều có thể tận hưởng một cuộc sống đàng hoàng. Chúng ta không bao giờ thoát ra khỏi một cuộc khủng hoảng giống như chúng ta đã trải qua; chúng ta nảy sinh từ nó hoặc tốt đẹp hơn hoặc tồi tệ hơn.
Với tư cách là các nhà lãnh đạo chính phủ và các nhà ngoại giao,các bạn được kêu mời gọi để hun đúc tinh thần đoàn kết huynh đệ này. Chống tệ nạn tham nhũng, lạm quyền, coi thường pháp luật là cần nhưng chưa đủ. Điều cần thiết nữa là phải thúc đẩy công lý và thúc đẩy tính trung thực, minh bạch và củng cố các thể chế chịu trách nhiệm về vấn đề này. Bằng cách này, sự ổn định trong xã hội phát triển và một nền chính trị lành mạnh hình thành, có thể mang lại cho tất cả mọi người, nhất là những giới trẻ có rất nhiều ở đất nước này, cvững vàng và tư tin hy vọng về một tương lai xán lạn hơn.
Thưa ngài Tổng thống, các nhà chức trách ưu tú, các bạn thân mến! Tôi đến với tư cách một người ăn năn, cầu xin sự tha thứ của thiên đàng và anh chị em của tôi vì biết bao tàn phá và tàn ác. Tôi đến như một người hành hương hòa bình nhân danh Đức Kitô, Hoàng tử của Hòa bình. Chúng tôi đã cầu nguyện biết bao nhiêu vào những năm này cho hòa bình ở Iraq! Thánh Gioan Phaolô II không tiếc bất cứ sáng kiến nào và trên hết đã dâng lời cầu nguyện và những đau khổ của mình cho ý này. Và Thiên Chúa lắng nghe, Người luôn lắng nghe! Người muốn chúng ta phải lắng nghe Người và bước đi theo con đường của Người. Cầu xin cuộc đụng độ vũ trang im lặng! Cầu xin sự lây lan của chúng được hạn chế, ở đây và khắp mọi nơi! Cầu xin lợi ích đảng phái chấm dứt, những lợi ích bên ngoài ấy không quan tâm đến người dân địa phương. Cầu xin tiếng nói của những người xây dựng và kiến tạo hòa bình tìm thấy cơ hội được nghe! Tiếng nói của những người hèn mọn, những người nghèo khổ, những người nam và nữ bình thường muốn sống, làm việc và cầu nguyện trong hòa bình. Cầu xin chấm dứt những hành động bạo lực và cực đoan, bè phái và bất khoan dung! Xin dành chỗ cho tất cả những công dân muốn hợp tác xây dựng đất nước này thông qua đối thoại và thông qua thảo luận thẳng thắn, chân thành và mang tính xây dựng. Các công dân cam kết hòa giải và chuẩn bị, vì lợi ích chung, đặt lợi ích riêng của họ sang một bên. Trong những năm này, Iraq đã tìm cách đặt nền móng cho một xã hội dân chủ. Muốn vậy, điều cần thiết là phải bảo đảm sự tham gia của tất cả các nhóm chính trị, xã hội và tôn giáo cùng với việc bảo đảm các quyền cơ bản của mọi công dân. Cầu mong không ai bị coi là công dân hạng hai. Tôi khuyến khích những bước tiến đã đạt được cho đến nay trên hành trình này và tôi tin tưởng rằng chúng sẽ củng cố sự yên bình và hòa thuận.
Cộng đồng quốc tế cũng có vai trò trong việc thúc đẩy hòa bình ở vùng đất này và ở Trung Đông nói chung. Như chúng ta đã thấy trong cuộc xung đột kéo dài ở nước láng giềng Syria - đã bắt đầu cách đây mười năm! - những thách thức mà thế giới của chúng ta phải đối mặt ngày nay liên quan đến toàn bộ gia đình nhân loại. Họ kêu gọi hợp tác trên quy mô toàn cầu để giải quyết, trong số những vấn đề khác, sự bất bình đẳng kinh tế và căng thẳng khu vực đang đe dọa sự ổn định của những vùng đất này. Tôi cảm ơn các quốc gia và các tổ chức quốc tế đang làm việc tại Iraq nhằm tái thiết và hỗ trợ nhân đạo cho những người tị nạn, những người phải di tản trong nước và những người đang cố gắng trở về nhà, bằng cách cung cấp thực phẩm, nước sạch, nơi ở, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và vệ sinh trên khắp đất nước, cùng với các chương trình hòa giải và xây dựng hòa bình. Ở đây tôi không thể không nhắc đến nhiều cơ quan, trong đó có một số cơ quan Công giáo, trong nhiều năm đã cam kết giúp đỡ người dân đất nước này. Đáp ứng những nhu cầu cơ bản của rất nhiều anh chị em của chúng ta là một hành động bác ái và công lý, và góp phần vào một nền hòa bình lâu dài. Tôi cầu xin hy vọng để cộng đồng quốc tế sẽ không rút khỏi người dân Iraq vòng tay của tình hữu nghị và sự tham gia mang tính xây dựng, mà sẽ tiếp tục hành động trên tinh thần trách nhiệm chung với chính quyền địa phương, không áp đặt lợi ích chính trị hoặc ý thức hệ.
Tự bản chất, tôn giáo phải phục vụ hòa bình và tình huynh đệ. Danh Thánh Chúa không được phép dùng “để biện minh cho các hành động giết người, lưu đày, khủng bố và áp bức” (Tài liệu về Tình huynh đệ nhân loại, Abu Dhabi, ngày 4 tháng 2 năm 2019). Ngược lại, Thiên chúa, Đấng đã tạo ra con người bình đẳng về phẩm giá và quyền lợi, mời gọi chúng ta truyền bá các giá trị của tình yêu thương, thiện chí và sự hòa thuận. Ở Iraq cũng vậy, Giáo hội Công giáo mong muốn trở thành bạn của tất cả mọi người và thông qua đối thoại giữa các tôn giáo, hợp tác một cách xây dựng với các tôn giáo khác nhằm phụng sự hòa bình. Sự hiện diện lâu đời của những Kitô hữu ở vùng đất này, và những đóng góp của họ cho đời sống của quốc gia, tạo thành một di sản phong phú mà họ muốn tiếp tục đầu tư để phục vụ tất cả mọi người. Sự tham gia của họ vào đời sống công cộng, với tư cách là công dân có đầy đủ quyền lợi, tự do và trách nhiệm, sẽ chứng minh rằng tính đa nguyên lành mạnh về niềm tin tôn giáo, sắc tộc và văn hóa có thể góp phần vào sự thịnh vượng và hòa hợp của quốc gia.
Các bạn thân mến, một lần nữa tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với tất cả những gì các bạn đã và đang làm trong việc xây dựng một xã hội hiệp nhất trong tình huynh đệ, đoàn kết và hòa thuận. Sự phục vụ của các bạn cho lợi ích chung là một điều cao quý. Tôi cầu xin Đấng Toàn năng nâng đỡ các bạn trong trách nhiệm của các bạn và hướng dẫn các bạn theo những cách thức khôn ngoan, công lý và chân lý. Đối với mỗi người trong số các bạn, gia đình và những người thân yêu của các bạn, và trên hết là người dân Iraq, tôi nài xin vô vàn ơn phúc thiêng liêng. Cảm ơn các bạn!
Jos. Tú Nạc, Nguyễn Minh Sơn chuyển ngữ