Chương II

BÍ TÍCH THÁNH THỂ XÂY DỰNG HỘI THÁNH

21. Công đồng Vatican II dạy rằng việc cử hành Thánh Thể nằm ở trung tâm tiến trình tăng trưởng của Hội thánh. Quả vậy, sau khi khẳng định “Hội Thánh, như là Vương quốc của Đức Kitô đã hiện diện cách mầu nhiệm, phát triển cách hữu hình trong thế giới nhờ quyền năng của Thiên Chúa”, 35 như để trả lời cho câu hỏi: “Hội thánh phát triển như thế nào?”, Công đồng nói thêm: “Mỗi khi cử hành trên bàn thờ hy tế Thánh giá, nhờ đó “Đức Kitô, Chiên Vượt qua của chúng ta chịu hiến tế” (1 Cr 5,7), công trình cứu chuộc chúng ta được thực hiện. Đồng thời, nhờ Bí tích Bánh Thánh Thể, sự hiệp nhất các Kitô hữu, tức trở nên một Thân Mình trong Đức Kitô (x. 1 Cr 10,17), vừa được biểu thị và thực hiện”. 36

Ngay từ buổi sơ khai của Hội thánh, Thánh Thể đã có một ảnh hưởng quyết định. Các tác giả sách Tin mừng ghi rõ Nhóm 12 Tông đồ tụ họp chung quanh Đức Giêsu trong bữa Tiệc ly (x. Mt 26,20; Mc 14,17; Lc 22,14). Đó là một chi tiết có tầm mức quan trọng, bởi vì các Tông đồ “vừa là hạt giống của Israel mới, vừa là khởi đầu của hàng Giáo phẩm”. 37 Khi ban cho họ Mình và Máu Người làm của ăn, Đức Kitô đã nối kết họ với hy tế mà sau đó Người sẽ hoàn tất trên đồi Canvê. Tương tự như Giao ước núi Sinai, được đóng ấn bởi hy lễ và việc rảy máu, những cử chỉ và lời nói của Đức Giêsu trong bữa Tiệc ly đặt nền móng cho cộng đoàn thiên sai mới, tức là Dân của Giao ước mới.

Khi đón nhận lời mời gọi của Đức Giêsu trong phòng Tiệc ly: “Tất cả anh em, hãy cầm lấy mà ăn”, “hãy cầm lấy mà uống” (Mt 26, 26-27), lần đầu tiên các Tông đồ đã đi vào sự hiệp thông có tính bí tích với Người. Kể từ lúc đó cho đến tận thế, Hội thánh tiến triển trong sự hiệp thông có tính bí tích với Con Thiên Chúa, Đấng đã hy sinh vì chúng ta: “Anh em hãy làm như Thầy vừa làm để tưởng nhớ đến Thầy… Mỗi khi anh em uống, hãy làm như Thầy vừa làm để tưởng nhớ đến Thầy” (1 Cr 11,24-25; x. Lc 22,19).

22. Việc trở nên chi thể của Đức Kitô do Bí tích Thánh tẩy thực hiện, không ngừng được đổi mới và củng cố nhờ tham dự vào Hy tế tạ ơn, nhất là nhờ việc thông hiệp trọn vẹn qua việc rước lễ. Chúng ta có thể nói rằng không những mỗi người chúng ta tiếp nhận Đức Kitô, nhưng Đức Kitô tiếp nhận mỗi người chúng ta. Người thắt chặt tình bằng hữu với chúng ta: “Anh em là bạn hữu của Thầy” (Ga 15,14). Quả thật, chính nhờ Người mà chúng ta có sự sống: “Ai ăn Ta sẽ nhờ Ta mà được sống” (Ga 6,57). Việc rước lễ thể hiện cách tuyệt đỉnh việc “ở trong” nhau giữa Đức Kitô và mỗi môn đệ của Người: “Anh em hãy ở lại trong Thầy, và Thầy ở trong anh em” (Ga 15,4).

Nhờ kết hiệp với Đức Kitô, Dân của Giao ước Mới, thay vì khép kín, đã trở thành một “bí tích” cho nhân loại, 39 một dấu chỉ và khí cụ mang lại ơn Cứu độ mà Đức Kitô đã thực hiện, ánh sáng cho thế giới và muối cho trần gian (x. Mt 5,13-16), nhằm cứu chuộc mọi người. 40 Sứ vụ của Hội Thánh tiếp nối sứ vụ của Đức Kitô: “Như Chúa Cha đã sai Thầy, Thầy cũng sai anh em” (Ga 20,21). Nhờ sự lưu truyền mãi mãi hy tế Thánh giá và nhờ sự thông hiệp của Hội thánh với Mình và Máu Đức Kitô trong Thánh Thể, Hội Thánh nhận được sức mạnh thiêng liêng cần thiết để tiếp tục sứ vụ của mình. Vì thế, Thánh Thể xuất hiện như là nguồn mạch và chóp đỉnh của mọi công cuộc phúc âm hoá , bởi vì mục tiêu của phúc âm hoá là hiệp nhất nhân loại với Đức Kitô và trong Người mà hiệp nhất với Chúa Cha và Chúa Thánh Thần. 41

23. Việc rước lễ cũng làm cho sự hiệp nhất của Hội thánh như là Nhiệm thể Đức Kitô được thêm vững chắc. Thánh Phaolô ám chỉ sức mạnh hiệp nhất của việc tham dự vào bàn tiệc Thánh Thể khi ngài viết cho tín hữu Corintô: “khi ta cùng bẻ Bánh Thánh, đó chẳng phải là dự phần vào Thân Thể Người sao? Bởi vì chỉ có một tấm Bánh, và tất cả chúng ta chia sẻ cùng một Bánh ấy, nên tuy nhiều người, chúng ta cũng chỉ là một thân thể” (1 Cr 10,16-17). Thánh Gioan Chrysostom chú giải những lời đó thật chính xác và sâu sắc: “Tấm bánh đó là gì? Đó là Thân thể Đức Kitô. Và những ai tiếp nhận tấm bánh đó sẽ trở nên gì? Thưa trở nên thân thể của Đức Kitô – không phải nhiều thân thể, nhưng là một. Vì cũng như chỉ có một tấm bánh, dẫu được kết thành bởi nhiều hạt lúa, và những hạt lúa đó dù mắt không hề thấy, song không phải vì thế mà không hiện diện, theo một cách thức như thể không còn có sự khác biệt, vì chúng làm nên một toàn thể hoàn hảo, chúng ta cũng vậy, chúng ta kết hiệp với nhau và với Đức Kitô”. 42 Lý lẽ thật thuyết phục: sự kết hiệp của chúng ta với Đức Kitô, vốn là quà tặng và ân sủng cho mỗi một người chúng ta, làm cho chúng ta nhờ Người mà có thể dự phần vào sự hiệp nhất của Thân thể Người tức là Hội Thánh. Thánh Thể củng cố sự tháp nhập với Đức Kitô, một sự tháp nhập đã được thực hiện nhờ ân ban Thánh Thần trong Bí tích Thánh tẩy (x. 1 Cr 12,13, 27).

Hành động liên kết và không thể tách rời giữa Chúa Con và Chúa Thánh Thần, vốn từ buổi sơ khai của Hội thánh, đã thiết lập và làm cho Hội thánh vững bền, nay thể hiện trong Thánh Thể. Điều này quả là hiển nhiên đối với tác giả Sách Phụng vụ của Thánh Giacôbê: trong lời cầu xin Chúa Thánh Thần trong Kinh nguyện Thánh Thể, Hội thánh khẩn nài Thiên Chúa Cha sai Chúa Thánh Thần ngự xuống trên các tín hữu và và trên các lễ vật, để cho Mình và Máu Đức Kitô “có thể giúp tất cả những ai thông phần vào của lễ đó, được thánh hoá hồn xác…”43 Hội Thánh được Đấng Bầu chữa thần linh làm cho vững mạnh qua việc thánh hoá các tín hữu trong Bí tích Thánh Thể.

24. Ân sủng của Đức Kitô và của Thánh thần của Người mà chúng ta lãnh nhận qua việc hiệp lễ, thực hiện một cách viên mãn và phong phú những khát vọng hiệp nhất huynh đệ tiềm ẩn sâu xa trong tâm hồn con người; đồng thời nó nâng cao kinh nghiệm về tình huynh đệ đã hiện diện trong việc chia sẻ cùng một bàn tiệc Thánh Thể lên tới một mức độ vượt trỗi trên mọi kinh nghiệm đơn thuần của con người trong việc chia sẻ một bữa ăn. Qua việc thông hiệp với Mình Đức Kitô, Hội Thánh luôn thể hiện một cách sâu sắc hơn chân tính của mình: Hội thánh, “trong Đức Kitô, một cách nào đó là một bí tích, nghĩa là một dấu chỉ và khí cụ của sự kết hiệp mật thiết với Thiên Chúa và sự hiệp nhất của toàn thể nhân loại”. 44

Những mầm mống của chia rẽ, mà kinh nghiệm hằng ngày chỉ cho thấy rằng chúng cắm rễ sâu trong lòng nhân loại như là hậu quả của tội lỗi, đã bị ngăn chận bởi quyền năng đem lại sự hiệp nhất của thân Mình Đức Kitô. Trong khi xây dựng Hội Thánh, Thánh Thể kiến tạo một cộng đồng nhân loại.

25. Việc tôn sùng Thánh Thể ngoài Thánh lễ có một giá trị vô song đối với đời sống của Hội Thánh. Việc tôn sùng này nối kết chặt chẽ với việc cử hành Hy tế tạ ơn. Sự hiện diện của Đức Kitô dưới hình Bánh thánh Rượu thánh được lưu giữ sau Thánh lễ – một hiện diện kéo dài bao lâu những hình bánh và hình rượu còn tồn tại 45 – bắt nguồn từ việc cử hành hy tế và nhằm hướng về sự hiệp thông, cả trên bình diện bí tích lẫn bình diện thiêng liêng. 46 Các mục tử có trách nhiệm khuyến khích, đồng thời nêu gương sáng về việc tôn sùng Thánh Thể, và đặc biệt việc trưng bày Thánh Thể, cũng như việc tôn thờ Đức Kitô hiện diện trong hình Thánh Thể.

Quả là niềm vui sướng khi dành thời giờ để ở với Người, nghiêng mình vào ngực Người như người môn đệ yêu dấu (x. Ga 13,25) và cảm nhận tình yêu vô biên trong trái tim của Người. Nếu trong thời đại chúng ta, Kitô giáo phải nổi bật hơn cả trong “nghệ thuật cầu nguyện”, 48 làm sao chúng ta lại không cảm thấy một nhu cầu mới mẻ là dành thời giờ để đàm thoại thiêng liêng, thinh lặng tôn thờ, yêu mến chân thành Đức Kitô hiện diện trong Bí tích rất thánh? Anh chị em thân mến, biết bao lần tôi đã có kinh nghiệm này, và múc từ đó nuồn sức mạnh, an ủi và đỡ nâng!

Việc thực hành này, luôn được Huấn quyền ca ngợi và khuyến khích, 49 được cổ võ bởi gương sáng của nhiều vị Thánh. Nổi bật trong việc này là thánh Anphonsô Liguori, ngài viết: “Trong số các việc đạo đức, việc thờ phượng Đức Giêsu trong Thánh Thể là cao cả nhất sau các bí tích, việc mà Thiên Chúa yêu thích nhất và đem lại lợi ích cho chúng ta”. 50 Thánh Thể là một kho tàng vô giá: không những nhờ việc cử hành mà còn nhờ việc cầu nguyện trước Thánh Thể ngoài Thánh lễ, chúng ta có cơ hội tiếp xúc với chính nguồn mạch của ân sủng. Một cộng đoàn Kitô hữu thiết tha chiêm ngưỡng dung nhan Kitô theo tinh thần mà tôi đã đề nghị trong Tông thư Novo Millennio Ineunte và Rosarium Virginis Mariae không thể không phát triển khía cạnh này của việc tôn thờ Thánh Thể, vì nó kéo dài và gia tăng hoa quả của sự thông hiệp vào Mình và Máu Chúa.