CÓ THỂ và KHÔNG THỂ
Cuộc sống có nhiều mối liên kết giữa vật chất và tinh thần, có loại CÓ THỂ và có loại KHÔNG THỂ. Có lẽ thứ “rắc rối” nhất là vật chất, tiền bạc, bởi vì “cội rễ sinh ra mọi điều ác là lòng ham muốn tiền bạc” (1 Tm 6:10). Người ta nói rằng “Tiền là Tiên, la Phật, là sức bật của lò xo, là nỗi lo của tuổi trẻ, là sức khỏe của tuổi già, là cái đà danh vọng, là cái lọng che thân”, và còn đủ tứ “là” khác nữa.
Theo Việt ngữ, Tiền là Tiên bị đè bởi cái đà “dấu huyền” nên thành Tiền. Bất cứ mối quan hệ nào “dính líu” tới nó đều gặp “phiền phức” lắm. Về mối liên quan với tiền bạc, một thi sĩ người Na Uy (quên tên rồi) có nhận định thú vị thế này:
Tiền có thể mua được thực phẩm nhưng không thể mua được sự ngon miệng.
Tiền có thể mua được thuốc tốt nhưng không thể mua được sức khỏe.
Tiền có thể mua được kiến thức nhưng không thể mua được sự khôn ngoan.
Tiền có thể mua được sự lộng lẫy nhưng không thể mua được vẻ đẹp.
Tiền có thể mua được trò cười nhưng không thể mua được niềm hoan hỉ.
Tiền có thể mua được người quen nhưng không thể mua được bạn tri kỷ.
Tiền có thể mua được người hầu nhưng không thể mua được sự trung thành.
Tiền có thể mua được sự nhàn rỗi nhưng không thể mua được sự bình an.
Tiền có thể mua được cái vỏ bên ngoài nhưng thể không mua được cái hạn bên trong.
Theo cách lý luận đó, chúng ta có thể lý luận thêm nhiều điều khác trong cuộc sống. Chẳng hạn vài điều này:
Tiền có thể mua được trang phục đẹp nhưng thể không mua được nhân cách.
Tiền có thể mua được ngôi nhà nhưng không thể mua được tổ ấm.
Tiền có thể mua được đám cưới nhưng không thể mua được hạnh phúc.
Tiền có thể mua được đám giỗ nhưng không thể mua được lòng hiếu thảo.
Tiền có thể mua được chiếc giường êm nhưng không thể mua được giấc ngủ ngon.
Tiền có thể mua được bằng cấp nhưng không thể mua được sự giáo dục.
Tiền có thể mua được chức tước nhưng không thể mua được uy tín.
Tiền có thể mua được tiệc mừng nhưng không thể mua được lý tưởng.
Tiền có thể mua được tác phẩm nhưng không thể mua được tài năng.
Tiền có thể mua được bảo hiểm nhưng không thể mua được sự an toàn.
Tiền có thể mua được tặng vật từ thiện nhưng không thể mua được lòng nhân đạo.
Tiền có thể mua được hoa, nến, nhang, đèn,… nhưng không thể mua được lòng thành kính.
Tiền có thể mua được nhân chứng nhưng không thể mua được phép lạ.
Tiền có thể mua được nhà thờ nhưng không thể mua được đức tin.
Tiền có thể mua được đài tưởng niệm nhưng không thể mua được phúc trường sinh.
Cái Khôn và cái Khốn rất gần nhau, theo Việt ngữ thì chỉ khác nhau cái “dấu sắc” – vừa sắc vừa bén. Chính Chúa Giêsu đã khuyến cáo: “Anh em đừng tích trữ cho mình những kho tàng dưới đất, nơi mối mọt làm hư nát, và kẻ trộm khoét vách lấy đi. Nhưng hãy tích trữ cho mình những kho tàng trên trời, nơi mối mọt không làm hư nát, và kẻ trộm không khoét vách lấy đi. Vì kho tàng của anh em ở đâu thì lòng anh em ở đó.” (Mt 6:19-21; Lc 12:33-34).
Thần Tài chỉ là nhân vật của óc tưởng tượng, không có thật, nói thẳng ra là mê tín dị đoan. Thế mà vẫn có những người ấu trĩ tin theo, trong số vẫn thấy đó có cả người Công giáo. Đừng lạm dụng câu “có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Thật đáng quan ngại! Chúa Giêsu mạnh mẽ xác định: “Không ai có thể làm tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ nọ. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi Tiền Của được” (Mt 6:24; Lc 16:13).
TRẦM THIÊN THU